بسم الله الرحمن الرحیم *** هست کلید در گنج حکیم

راهکارهای مدیریت کلاس و بردباری معلم

او باید برای اداره کلاس خود با استفاده از تجهیز و هنر کلاس داری بتواند کلاس درس را مدیریت کند معلم باید بتواند بین خود و دانش آموز تعادل صحیح برقرار کند که با خود این تعادل اثرات مثبت را هم برای معلم و هم برای دانش آموزان دارد. معلم برای مدیریت در کلاس باید واقع بین باشد. صبر و تحمل زیادی از خود نشان بدهد.

در برابر دشواری های کلاس تحمل زیاد داشته باشد، در هنگام عصبانیت باید بتواند خود را کنترل کند با خلق و خوی آرام و با متانت و مشکلات کلاس درس را برطرف نماید کمتر سرزنش کند و بیشتر تشویق نماید، باید بتواند انگیزه را در دانش آموز بالا ببرد با صبر و بردباری خود استعدادهای نهفته را شکوفا کند و با رفتار خود ایده های فراوان در کلاس تولید کند.

نسبت به مسایل کلاس انعطاف پذیر باشد بتواند افکار را بسط و گسترش دهد، موجب ابتکار و خلاقیت در دانش آموزان شود.

تغییرپذیر باشد تغیردهنده قوه تخیل را در دانش آموزان تقویت کند، با پشتکاری فراوان بر موانع فایق آید و به سوی هدف عالی حرکت کند به وسیله ابزارهای گوناگون حس کنجکاوی را در دانش آموزان تقویت کند و در جست وجوی اطلاعات جدید باشد. خودباوری مثبت و خود کارایی توانایی خویش را در کلاس درس نشان دهد. یک معلم با تجربه خطرپذیر و با شهامت است ذهن باز دارد و شوخ طبع است او با انرژی فراوان خود حس زیبا شناختی دارد، میل به مسائل پیچیده و حل آن ها دارد.

یک معلم صبور و خلاق با نوگرایی فکر را ه های تازه برای درک معانی جدید را باز خواهد کرد او با ایده های مستقل در کلاس می تواند از گروه ها دفاع کند و باعث رشد و بالندگی در دانش آموزان در طول سال تحصیلی شود. چنین معلمی دچار یاس نمی شود و در تمام ساعات تدریس در کلاس درس با نشاط و دلگرمی فراوان به فعالیت آموزشی خود می پردازد تا رسیدن به نتیجه عالی که داشتن دانش آموزانی صبور و بردبار، سناعت و درس خوان و با اعتماد به نفس بالا که سرلوحه هر نظام آموزشی باشد.

ارتقای بعد علمی و عاطفی دانش آموزان در ساعت هنر:

اکثریت دانش آموزان در مدرسه ساعت هنر را دوست دارند زیرا از آزادی عمل بیشتری در کلاس برخوردار هستند. آن ها هم در این ساعت هم با هم صحبت می کنند و هم می خندند شوخی می کنند و از اینکه در کنار هم به انجام یک کار هنری و دلخواه خودشان مشغول هستند خوشحالند.

اما برای هدفمند کردن ساعت هنر و این که دانش آموزان این ساعت را به بطالت نگذارند و اگر یک کار هنری کوچک انجام می دهند آن را با دلگرمی و علاقمندی انجام دهند و از این ساعت آموزشی بهره لازم و کافی را ببرند:

باید آن ها را توجیه کرد که انجام کار هنری باید با علایق و عواطف آن ها هم سنخ باشد و این وظیفه معلم کلاس است اول روی بعد عاطفی دانش آموزن و سپس روی بعد علمی آن ها با توجه به سلیقه و علایق آن ها کار کند اگر دانش آموزان بیاموزند که فعالیت هنری را که انجام می دهند را باید دوست داشته باشند و بعد آن را انجام بدهند هم کارشان زیباتر و هم برای خود و دیگران دلنشین تر خواهد بود و باعث بالندگی خود و معلم و خانواده اش می شود.

دانش آموزان با علاقه نقاشی می کنند یا خط می نویسند یا کاردستی می سازند که همه آنها نشانه ذوق و استعداد آنها است و وظیفه معلم ذوق و تشویق او در کاری است که انجام می دهد.

وقتی دانش آموز یا دانش آموزان در مدرسه از طرف معلم، مربی خود در خانوده از طرف اولیای خویش مورد تشویق قرار بگیرند ذوق و استعداد در حین انجام کار شکوفا می شود او را به خلاقیت و انجام کارهای بهتر وا می دارد.

چه بسا آینده روشنی دارد. آیا داشتن هنرمندان لایق و با استعداد در یک جامعه باعث سربلندی یک کشور نیست و آیا این جوانان تربیت یافته نسل آینده را تربیت نخواهد کرد و رهنمود آن ها نخواهد شد و پیشرفت همین زنجیر باعث دگرگونی سرنوشت یک ملت نخواهد شد پس معلم کلاس ابتدا باید از ناحیه عاطفی وارد شود و بچه ها را به انجام کار یا کارهای هنری علاقه مند کند. تا انجام کار عملی برایشان راحت تر شود.

بچه ها وقتی کاری را با علاقه و دلگرمی انجام می دهند نتیجه کار خیلی بهتر و خوشایندتر خواهد شد و ثمره کار آن ها بهتر و ارزش تر خواهد شد و از این که یک سال تحصیلی را در ساعت هنر با هدف کار کردند احساس رضایت می کنند و همین رضایتمندی آن ها را ترغیب به کارهای بزرگتری می کند.

انشاءالله که با احساس مسوولیت معلمین همان طور که به درس ریاضی و فارسی و علوم و. . . اهمیت می دهند به این ساعت آموزشی و هنری هم بها بدهند.

راه کارهای مدیریت کلاس به هنگام رویارویی بامشکلات رفتاری دانش آموزان

الف) دخالت های خفیف:

1- ازنشانه های غیرکلامی استفاده کنید.

2-جریان فعالیت های کلاسی را متوقف نکنید.

3- به دانش آموزان نزدیک شوید.

4- به رفتارهای آنان جهت بدهید.

5- آموزش های لازم را ارایه دهید.

6- با صراحت و قاطعانه از دانش آموز بخواهید که به رفتار خود پایان بدهد.

7- به دانش آموز فرصت انتخاب بدهید.

ب) دخالت های متوسط:

1- سلب یک امتیاز یا خو د داری از انجام فعالیت دلخواه.

2- یک قرارداد رفتاری ببندید.

3- اخراج یا جدا کردن دانش آموز.

4- جریمه یا مجازات در نظر بگیرید.

ج) استفاده از کمک سایرین:

1-وساطت همسالان.

2- گردهم آیی معلم و والدین.

3- از حمایت مدیر یا راهنما استفاده کنید.

4-یک مشاور پیدا کنید.

مدرسه پیشرو چگونه مدرسه ای است ؟

امروز در سطح بین‌المللی با اصطلاح ”‌مدرسه پیشرو“ مواجه هستیم. مدرسه پیشرو مدرسه‌ای است که در آن نقش مدیر، ساختار مدرسه، کارکردها و اصول و مبانی حاکم بر آن به شکل نوینی تعریف و بازسازی شده است.

مدرسه پیشرو مدرسه‌ای است که می‌تواند کارکرد خود را با توجه به نیازهای روز جامعه و کودکان تغییر دهد و آن را ارزیابی کند. آنچه مدرسه پیشرو را از مدارس سنتی متمایز می‌سازد، تفاوت در ساختار و کارکردهای مدرسه است.

در رویکرد سنتی توجه همه به کمیتهاست؛ بنابراین راه‌حل بیشتر مسایل در امکانات اقتصادی جست‌وجو می‌شود ولی آنچه مدرسه پیشرو را می‌سازد نگاه متفاوت به تعاملات درون نظام آموزشی، کیفیت برون‌داد‌های مدرسه‌ و نقش امکانات مالی در بهبود کیفیت آموزشی است. براساس این نگرش، داشتن مدرسه پیشرو با وجود کمبود منابع مالی نیز امکان‌پذیر است و حتی مدرسه‌ای که در آن کامپیوتر نباشد، می‌تواند شوق‌انگیز باشد. در رویکرد نوین، فناوری آموزشی پیچیده و گران‌قیمت ضامن بهبود کیفیت تلقی نمی‌شود بلکه کم‌ارزش‌ترین شیء پیرامون فرد، خانه، مدرسه، کلاس، معلم و دانش‌آموز نیز می‌تواند یک وسیله کمک آموزشی باشد و فرد را در فرآیند یاددهی ـ یادگیری برای آموزشی اثربخش یاری دهد.

 ویژگی های مدرسه پیشرو

اولین ویژگی مدرسه پیشرو توجه به همه ابعاد وجودی و شخصیتی دانش‌آموز در مدرسه است. مدرسه پیشرو مدرسه‌ای است که ضمن آموزش مفاهیم پایه ریاضی، علوم تجربی، زبان و علوم اجتماعی، جهت ایجاد فرصت های عملی، تمرین مهارت های لازم برای داشتن یک زندگی موفقیت‌آمیز را با در نظر گرفتن تحولات اجتماعی به دانش‌آموزان بیاموزد. چنین مدرسه‌ای در درجه نخست همگام با تحولات اجتماعی به ایجاد تغییر در ساختار و نحوه اداره خود مبادرت می‌کند.

دومین ویژگی مدرسه پیشرو همگامی با تحولات اجتماعی است. البته مدرسه جزیی از نهادهای اجتماعی است ولی میان تأثیرپذیری صرف و منفعلانه و واکنش نشان دادن یا فعالانه برخورد کردن و کنش نشان دادن، تفاوت عمده‌ای وجود دارد. مدرسه‌ای پیشرو قلمداد می‌شود که بتواند پاسخگوی انتظارات جامعه و والدین باشد، برای آن ها چشم‌اندازهای نوینی را مطرح کند و انتظارات آن ها را به افق های جدیدی متوجه سازد.

ویژگی سوم مدرسه پیشرو قابلیت نوسازی و به روز کردن خود است. امروز جوامع به سرعت به سوی جهانی شدن سوق می‌یابند، یا به عبارت دیگر سوق داده می‌شوند. در چنین موقعیتی مدرسه پیشرو باید قادر به تربیت شهروندانی باشد که ضمن علاقه‌مندی به مسایل جهانی، نسبت به تحولات آن واکنش نشان دهند. ضمن این که فرهنگ بومی خود را خوب بشناسند و به حد شایسته‌ای از جامعه‌پذیری و هویت‌شناسی رسیده باشند.

چهارمین ویژگی مدرسه پیشرو کاهش عوامل درونی مدرسه است که باعث بیزاری کودکان از مدرسه می‌شود. در مدرسه پیشرو مسایلی از قبیل افت تحصیلی، ترک تحصیل، گریز و عدم تعلق به مدرسه در بین دانش‌آموزان وجود ندارد؛ زیرا مدرسه برای آنها مکانی شوق‌انگیز است که کودکان در آن با حوصله و علاقه به عمق مطالب پی می‌برند و آنها را می‌فهمند، تجربه می‌کنند و با زندگی خود مرتبط می‌سازند و از این رو با علاقه به مدرسه می‌آیند و با اکراه آن را ترک می‌کنند.

در ژاپن بیش از 30 درصد از برنامه‌های آموزشی دوره ابتدایی به دروسی چون هنر، موسیقی، کاردستی، ورزش، نقاشی، مهارت های خانه‌داری، فعالیت های ویژه مانند گردش علمی و تفریحی‌، برپایی جشنواره‌های فرهنگی، هنری، ورزشی و … اختصاص یافته است.

در این کشور سی روز از سال تحصیلی به برگزاری جشنواره‌های مختلف اختصاص دارد که همه دانش‌آموزان نیز فعالانه در آن مشارکت می‌کنند.

پنجمین ویژگی مدرسه پیشرو این است که درهای خود را به روی جامعه می‌گشاید و با آن تعاملی سازنده دارد. والدین می‌توانند ضمن حضور در کلاس و مشاهده کلاس در مورد فعالیت های آموزشی فرزندانشان با معلم گفت‌وگو کنند تا بدانند که چرا فرزندانشان در درسی ضعیف‌اند و … به عبارت دیگر، در مدرسه پیشرو نه تنها معلم و دانش‌آموزان بلکه والدین نیز در اداره و اجرای برنامه‌های آموزشی و درسی نقش مۆثری دارند.

 چگونه مدرسه پیشرو بسازیم؟

اولین شرط داشتن مدرسه پیشرو، نگرش و نگاه نو نسبت به برنامه‌های آموزشی است. برنامه‌های آموزشی در کنار درس های رایج به ویژه در دوره آموزش عمومی باید مشتمل بر هنر، کاردستی، ورزش، گردش های تفریحی، علمی، موسیقی و … نیز باشد. در صورت وجود این فعالیت ها در مدرسه، دانش‌آموزان با اشتیاق وارد مدرسه می‌شوند؛ زیرا این فعالیت ها برای آنان شوق‌انگیز و شادی‌آور است.

در مدرسه پیشرو، دانش‌آموزان نه تنها در فعالیت های آموزشی و درسی مشارکت فعال دارند بلکه در اداره مدرسه و حتی پرورش حرفه‌ای معلمان نیز شرکت می‌کنند. در یکی از شماره‌های مجله ”‌نشنال جیوگرافیک ورد“ویژه کودکان در سال 1998 کودکی 11 ساله در پاسخ به این سۆال که ”‌به نظر شما بزرگسالان چه مطالبی را باید بیاموزند؟

“ می‌گوید: ”‌بزرگترها خیلی چیزها را می‌دانند اما یک چیز را نمی‌دانند و آن این است که اگر به دقت به صحبت های ما گوش دهند خیلی چیزها از ما می‌آموزند و ما می‌توانیم به آنها خیلی چیزها یاد بدهیم“.

دومین شرط داشتن مدرسه پیشرو تجزیه و تحلیل برنامه‌های آموزشی با رویکرد نوین است. رویکرد سنتی به برنامه‌ریزی آموزشی، رویکردی سیستم‌گراست و به درون‌دادها توجه دارد؛ مثلاً وقتی از مسایل اساسی آموزش و پرورش سخن به میان می‌آید، کمبود منابع مالی، نیروی انسانی، فضای آموزشی، وسایل کمک‌ آموزشی، جمعیت دانش‌آموزی و مسایلی از این دست را حایز اهمیت فوق‌العاده می‌داند.

آن ها در اولویت نخست قرار می‌دهد و کاستی های نظام آموزشی را نیز به آن ها مربوط می‌کند. در مقابل رویکرد نوین نتیجه‌گراست و به محصول و برون‌دادها توجه دارد و فرآیند یاددهی ـ یادگیری را مدنظر قرار می‌دهد. در این رویکرد فعالیت های مدرسه، برنامه‌های آموزشی، ساختار مدرسه و اینکه حاصل همه این فعالیت ها چیست و چه انسانی از این نظام بیرون می‌آید، مورد نظر است. در این رویکرد، کیفیت آموزش اهمیت ویژه‌ای دارد.

به بیان دیگر فقط اهمیت ندارد که کلاس درس در زیر یک چادر یا در مکانی مدرن با تجهیزات کامل برگزار شود، بلکه نکته مهم فعالیت هایی است که در آن صورت می‌گیرد، تعاملات انسانی است که آن ها را می‌سازد، روش هایی که به کار گرفته می‌شود و تأثیراتی است که به همراه دارد. در رویکرد نوین به برنامه‌های آموزشی، دغدغه مسیولان آموزش و پرورش میزان بهره‌گیری دانش‌آموز از فعالیت های کلاسی، میزان مشارکت آنها در مدرسه، کلاس و تمرین مهارت های فردی و اجتماعی و به عبارتی مهارت های زندگی است. برپایه این نگرش هر مشکلی ناشی از مسایل مالی نیست و با امکانات اقتصادی هم رفع نمی‌شود.

امروزه، بیش از هر چیز بر محصول و کارکرد نظام آموزشی تأکید می‌شود؛ بنابراین همه ما به بازسازی رویکردهای خود به نظام آموزشی نیازمندیم تا مسایل و توانایی های آن را بار دیگر تعریف و سازمان‌دهی کنیم و از منظر نوینی به آن بنگریم. برای تغییر در ساختار، کارکردها و بهبود کیفیت آموزشی مدرسه باید قبل از ایجاد هرگونه تغییری، نگرش ها و رویکردهای خود را نسبت به توانایی ها، نیازها و دشواری های آموزش و پرورش از نو بسازیم.

ویژگی های مدرسه خوب ( از لحاظ مدیریتی و نرم افزاری)

1- مدیر مدرسه خوب دارای برنامه آموزشی و تقو یم اجرایی سالانه فعالیت ها و. . . می باشد.

2- عوامل آموزشی مدرسه خوب با دانش آموزان دوست و رفیق هستنــــد به نحوی که دانــش آمـــوز زیبا ترین احساس را دراین محیط دارد.

3-دانش آموزان در کارهای گروهی و فعالیت های آموزشی ـ تربیتی مثل شورای دانش آموزی، اقامه نماز، انجمن علمی و. . . باعلاقه شرکت دارند.

4- معلمین و همه افرادی که با دانش آموز سر و کار دارند از سواد کافی برخوردارند و با مسایل تعلیم و تربیت و روانشناسی آشنایی دارند.

5-کارهای مدرسه خوب تقسیم شده و هریک از افراد نسبت به نقشی که در آن دارند هم توانایی لازم و هم آشنایی کامل دارند.

6-مدیر و دبیرا ن مدرسه خوب با فرایند یاد دهی - یادگیری و روانشناسی تربیتی آشنایی دارند.

7-دانش آموزان در امور مختلف مشارکت دارند و نسبت به آنچه که در آموزشگاه می گذرد احساس مسیولیت می نما یند.

8- تعامل مناسبی بین عو امل آموزشگاه و دانش آموزان و اولیاء برقرار است.

9-شورای دبیران فعال بوده و در این شورا مسایل گذشته و روز و برنامه های آینده به بحث و بررسی گذاشته می شود.

10- مدرسه خوب با اداره آموزش و پرورش و سایر سازمان ها ارتباط موثر و مطلوبی دارد.

11- در مدرسه خوب فعالیت ها و اقدامات هدفمند است و درتما م فعالیت ها نظم و انضبا ط حاکم است.

12- نظام مشاوره ای مدرسه خوب، کارا و اثربخش است.

13- مدرسه خوب دانش آموز را با مهارت های زندگی آشنا کرده به نحوی که پس از اتمام هر دوره تحصیلی به راحتی می تواند وارد جامعه شود.

14- در مدرسه خوب، میراث فرهنگی، وطن دوستی، احترام به نیاکان و تاریخ و پرچم و. . . گرامی داشته می شو د.

15- مجموعه امور مدرسه خوب با سازماندهی مناسب مدیر هماهنگ است و. . .

ویژگی های مدرسه خوب ( از لحاظ کالبدی وسخت افزاری )

1-فضای آموزشی مدرسه خوب ( کلاس درس ) متناسب با سن و پایه تحصیلی دانش آموزان محرک و جذاب باشد.

2-مدرسه خوب دارای محیطی زیبا و با طرا وت و نشا ط آور است.

3- درمدرسه خوب ابعاد کلاسها و صندلی ها استاندارد و متناسب با سن دانش آموزان می باشد.

4- فضای فرهنگی، هنری و فن آوری برای رفع نیازهای علمی و تحقیقی دانش آموزا ن مهیا می باشد.

5-مدرسه خوب به شکوفایی استعداد و توانایی جسمی دانش آموزان اهتمام دارد و در جهت تامین فضا و امکانات ورزشی کوشا می باشد.

6-در مدرسه خوب فضای نمازخانه رغبت انگیز، سالن ها وسیع وتمیز، سرویس های بهداشتی تمیز و استاندارد می باشد.

7- در مدرسه خوب مکا ن نشستن راحت بوده سیستم های گرما یی و برودتی مناسب و کلاس ها به دور از سر و صد ا و دارای نورکا فی می باشند.

اضطراب امتحان و عملکرد مشاوران در مواجهه با آن

اضطراب امتحان:

دراین جا ابتدا ما باید با دو واژه اضطراب و امتحان آشنا شویم.

اضطراب چیست؟

اضطراب احساس نا خوشایندی است که در مواجهه با موقعیت های تهدید کننده به وجود می آید و معمولاٌ به حالتی عاطفی که حاصل نگرانی و آشفتگی است مربوط می شود.

امتحان چیست؟

امتحان یا آزمون عملی است که به وسیله آن افراد مختلف غربال و درجه بندی می شوند و افرادی که بهتر باشند برای منظور خاصی انتخاب می گردند.

اضطراب امتحان چیست؟

حالت ناخوشایندی است که در هنگام اجرای امتحان به صورت های مختلفی از درجات کم تا شدید در فرد به وجود می آید و می تواند هم نقش مثبت در موقعیت فرد داشته باشد و هم می تواند نقش منفی در موقعیت فرد بر جای گذارد.

اثرات مثبت اضطراب امتحان:

حقیقت این است که میزان کمی از تنش و فشارهای ضعیف روانی همراه با انگیزه مثبت برای پیشرفت در زندگی لازم است. اگر هیچ گونه تنش و استرسی نداشته باشیم؛ ممکن است برای امتحان تلاش نکنیم. هر چه آرزوها و اهداف بزرگتری داشته باشیم میزان اضطراب ما نیز ممکن است بیشتر باشد امًا تا حدی که مزاحم پیشرفت ما نباشد.

اثرات منفی اضطراب امتحان:

اگر میزان تنش و استرس درونی از حد معینی (که برای هر فرد متفاوت با دیگری است، بگذرد؛ مانند سدّی بر سر راه فرد  قرار گرفته و مانع تمرکز حواس می شود و خستگی ذهنی و روانی زیادی را به فرد تحمیل می کند. به همین دلیل برای آگاه از اضطراب نا متعادل خود، باید علائم و نشانه های اضطراب را بدانیم.

علائم اضطراب:

علائم اضطراب را به دو دسته تقسیم می کنند:

فیزیکی: تپش قلب، تنفس سریع، کم اشتهایی یا پر اشتهایی، تهوع، بی خوابی، تکرر ادرار، سرخی صورت، فشارخون، تعریق،لکنت زبان،‌اسهال یا یبوست، لرزش دست، خستگی، خشکی دهان، سرگیجه

روانی: اختلال در حافظه عدم تمرکز حواس، افکار تکراری، عصبانیت، گیجی،  وحشت، هیجان زدگی، عدم اعتماد به نفس، شک و دو دلی

راه حل ها و پیشنهاداتی برای روبه رویی مشاور با افراد مضطرب

مراجعین یک مشاور مدرسه جهت درمان اضطراب چه کسانی هستند؟

الف - آدم های مضطرب در جلسه امنحان با علائم غیر شدید       

ب -  آدم های مضطرب در جلسه امنحان با علائم شدید

ج - مراجعه کنندگان به اتاق مشاور و متقاضی راه حل برای مشکل شان

تکنیک تلقین مثبت:

در این روش با فرد مضطرب به آرامی صحبت کرده و سوال می کنیم که آیا درس را خوانده است یا نه؟ که احتمالاً با جواب مثبت او روبه رو خواهیم شد، سپس از او می خواهیم که به خداوند توکل کند و با اعتماد به خدا مطمئن باشد که می تواند در امتحان به راحتی موفق شود و نگران نباشد و به او توصیه می کنیم که تکنیک خود- آرمیدگی را اجرا نماید.

تکنیک ایجاد آرامش یا خود آرمیدگی:

در این روش به فرد مضطرب می گوییم آرام باشد و به امتحان فکر نکند، چشم های خود را ببندد و چند نفس عمیق بکشد و عضلات بدن خود را به ترتیب از پایین به بالا و یا از صورت به پایین و پاها منقبض کند و سپس رها سازد و این عمل را تکرار کند تا علائم اضطراب در او از بین برود و یا کاهش یابد.

تکنیک آب درمانی:

در این روش از فرد مضطرب می خواهیم جلسه امتحان را ترک کرده ،سر و صورت خود را آب زده چند نفس عمیق در هوای آزاد بکشد و جرعه ای آب سرد بنوشد.

تکنیک دارو درمانی:

چنانچه علائم شدید اضطراب کاهش نیافت، فرد مضطرب را ترغیب و تشویق می نماییم که هر چه زودتر برای مداوا به پزشک مراجعه نماید و به او در رسیدن به پزشک کمک می نماییم.

روش های مواجهه با مراجعینی که خود برای رفع اضطراب شان به مشاور مراجعه کرده اند:

برای حل مشکل افراد فوق قدم های زیر پیشنهاد می شود:

الف – مصاحبه با مراجع و بررسی میزان مشکل و دریافت تاریخچه مشکل، شناخت فرد مشکل دار، میزان شناخت فرد از خودش، شناخت انتظارات خانواده و مدرسه از او ،پیدا کردن ریشه مشکل مراجع.

ب- اجرای یک تست اضطراب خوب و مورد اطمینان

ج- مشاور باید تصمیم بگیرد با توجه به ویژگی های مراجع با کدام دیدگاه مشاوره ای می تواند مشکل مراجع خود را حل نماید.

دیدگاه هایی که مشاور می تواند با توجه به آن ها مشکلات مراجع خود را حل نماید، عبارتند از:

استفاده از نظریات و تکنیک های رفتار درمانی

استفاده از نظریات و تکنیک های عقلانی- عاطفی

 استفاده از نظریات و تکنیک های روانشناسی فردی

استفاده از نظریات و تکنیک های فرا شناخت

1- تکنیک هایی که با توجّه به نظریه رفتار درمانی می توان برای از بین بردن اضطراب از آن ها استفاده کرد:

الف - تکنیک مواجهه ساختن، یا (روش خاموش کردن ) یا (روش تقویت مثبت و منفی):

می توان با برگزاری امتحان های کوچک و آزمایشی و کم اهمیت در طول سال - که امکان جبران نقاط ضعف برای دانش آموز وجود دارد. میزان اضطراب را در دانش آموزان کاهش داد. اگر دبیران نسبت به وضعیت دانش آموز مضطرب آگاه شوند  و با روش های فوق آشنا باشند، می توان با کمک آن ها رفتارهای اضطرابی را کاهش داده یا از بین برد.

ب - تکنیک خود آرام سازی، یا (متوقف کردن فکر):

با آموزش روش های ایجاد آرامش و تمرین آن و همچنین با استفاده از خواندن آیاتی از قرآن مجید و یا ادعاهای می توان فکر دانش آموز را از اضطراب منحرف ساخت و یا میزان شدت اضطراب را کاهش داد.

ج - تکنیک الگو سازی ،یا (آموزش به صورت پله به پله ) یا (روش زنجیره کردن رفتار):

یکی از نمونه کارهایی را که می توان در این مورد مثال زد، ارائه روش های صحیح مطالعه، یا استفاده کردن از دانش آموزان موفق و روش های صحیح مطالعاتی آن ها است که می تواند بسیاری از مشکلات افراد مضطرب را کاهش دهد.

د - تکنیک مشاوره گروهی:

بهتر است اجرای تکنیک های فوق به صورت گروهی و اگر در حد امکان به صورت مشاوره گروهی انجام پذیرد نتایج  مفیدتری خواهد داشت.

ه - تکنیک های بهداشتی:

توصیه به مراجع برای داشتن یک رژیم غذایی مناسب و استراحت کافی و داشتن یک برنامه مطالعاتی قابل اجرا.

2-تکنیک هایی که با توجّه به نظریه عقلانی – عاطفی می توان برای کاهش اضطراب از آن ها استفاده کرد :

معمولاٌ مطابق نظریه عقلانی  - عاطفی مشاور باید در سه زمینه (عاطفی – شناختی –رفتاری) کار کند و سعی کند اثرات اضطراب را در هر سه بعد شخصیتی فرد مضطرب کاهش دهد.برای این کار می توان از تکنیک ها و روش های زیر استفاده کرد:

الف – تکنیک نابود سازی، که اجرای آن به طرق زیر امکان پذیر است ( ایفای نقش – مدل سازی – بذله گویی- حساسیت زدایی)

برای مثال بعد از مطالعه و مصاحبه مقدماتی احتمالاٌ مشاور متوجّه می شود که بعضی افکار نادرست نسبت به امتحان در مراجع پدید آمده است که آن را افکار نامربوط می نامیم، مثل فاجعه آمیز بودن امتحان – بدبختی در صورت شکست در امتحان –که این قسمت مربوط به جنبه شناختی مراجع است و می توان آن را با ایفای نقش یا مدل سازی یا حساسیت زدایی از بین برد، روش های فوق را می توان در ابعاد شناختی و عاطفی و رفتاری مورد استفاده قرار داد.

ب – روش های شناختی:

معمولاٌ افراد مضطرب مشکلاتی از قبیل نداشتن انتظارات منطقی از خود، نداشتن اهداف منطقی در زندگی، عدم شناخت نسبت به امتحانات، مختلف دارند که با شناسایی این مشکلات باید شناخت جدیدی زا در مراجع ایجاد کرد.

چ – روش های عاطفی:

داشتن دیدگاه های خشن نسبت به زندگی، داشتن دیدگاه های منفی به مدرسه و معلّمین، داشتن دیدگاه های منفی عاطفی نسبت به امتحان، که با روش های بذله گویی یا ایفای نقش و یا مشاوره های گروهی می توان یک احساس لطیف و درک مثبت نسبت به موارد فوق را در مراجع ایجاد کرد تا با یک دیدگاه مثبت نسبت به امتحان روبه رو شود.

د - روش های رفتاری:

معمولاٌ افراد  مضطرب  از کنترل خود در مواقع اضطراب عاجزند  و این افراد تحت تسلط  صفاتی هستند که در آن ها ایجاد شده است، مثل (کمال گرایی –  نیاز شدید به تأیید شدن – بی توجهی به علائم جسمی و روانی ) باید به فرد آموزش داده شود، که صفاتی را کنترل کند که سبب ایجاد اضطراب در او می شود.

3- تکنیک هایی که با توجّه به نظریه روانشناسی فردی می توان اضطراب را کاهش داد :

اجرای تکنیک های زیر در این نظریه توصیه می شود:

الف : ایجاد ارزش های درست

ب : ارائه تجربه ها

ج : خانواده درمانی

د :  مدرسه درمانی

ه : ایفای نقش

و : تعیین تکلیف

یکی از مشکلاتی که طبق نظریه فوق مراجع با آن روبه روست تعمیم های مطلق است با مراجع که صحبت می کنیم از او بارها می شنویم که همه در امتحان این مشکل را دارند. یا اگر قبول نشوم بیچاره می شوم (اهداف نادرست و محال) یا همیشه باید " من از بهترین ها باشم " یا " من هرچه می خوانم فراموش می کنم " (افکار عدم احساس ارزشمندی ) یا (ارزش های غلط ).

برای حل مشکلات فوق ما باید با توسل به روش های فوق مشکل مراجع را حل کنیم؛ نمایش فیلم از زندگی افرادی که توانسته اند به طریقی با مشکلات مبارزه کنند و مشاوره گروهی و تجزیه و تحلیل فیلم می تواند بسیاری از مشکلات مراجعین را درمان سازد.

بعضی اوقات مشاوره های خانوادگی و بررسی مشکل با شرکت اعضای خانواده می تواند مشکل را حل نماید.

به هر حال ابتکار مشاور باید سبب شود که بهترین راه حل ها را برای مراجع خود انتخاب نماید.

4-استفاده از تکنیک های مراجع محوری که می تواند سبب کاهش  اضطراب شود:

پیشنهاد شد که بعد از مراجعه فرد مشکل دار اولین قدم  در درمان مشکل مصاحبه حضوری است و مشاورین متبحّر می دانند که اگر مصاحبه خود را براساس تکنیک های این نظریه انجام دهند، بهتر است و زودتر آن ها به اهداف خود خواهند رسید. هر چند عملاٌ ما می بینیم که مشاور بعد از مصاحبه و شناخت مشکل، بهتر است از تکنیک های دیگری هم برای درمان مراجع خود استفاده کند. برای موفقیت در مصاحبه و حتّی درمان مشکل اضطراب، حتماٌ تکنیک های مراجع محوری را مد نظر قرار دهیم که عبارتند از:

1- گوش دادن فعّال

2 –درک توأم با هم فهمی 

 3- ایجاد رابطه دوستانه

4- فنون انعکاس

5- تشویق به سخن گفتن در باره مشکل

5- تکنیک  هایی که با توجه به نظریه فرا شناخت می توان اضطراب را کاهش داد :

آگاهی فراشناختی، به آگاهی فرد از جایی که آن ها در فرآیند یادگیری هستند، اطلاعات شان درباره محتوی آگاهی، راهبرد های یادگیری شخصی و آنچه فرد انجام می دهد و نیاز به انجام آن دارد، اشاره می کند؛ در مجموع می توان گفت فرا شناخت موارد زیر را در بردارد:

الف – آگاهی فرد از دانش، توانایی، درک، باز بینی و مهارت در فرآیند های شناختی.

ب – دانش دیرپا و حقیقی در باره راه کارهای شناختی، راهبردها، شرایط معمول حافظه فعال و احساسات خودآگاه مربوط به فرآیندهای شناختی.

تکنیک های مورد استفاده می تواند به صورت های زیر باشد:

- استفاده از تکنیک یادداشت برداری: با این تکنیک به شخص مضطرب یاد می دهیم که اطلاعات زیر را در هنگام اضطراب یاد داشت برداری کند:

الف – تاریخ ، ساعت ، روز و موقعیّت اضطراب

ب – درجه بندی اضطراب بر اساس مقیاس 1 تا 5

ج – ارزیابی خود از موقعیّت (یعنی در آن لحظه  اضطراب چه چیزهایی به خود گفته است)

د-  مهارت مقابله ای که در آن موقعیّت به کار برده است.

ه -  درجه بندی مجدد اضطراب

نتایج یاد داشت برداری از تکنیک فوق به شرح زیر می باشد:

الف – برای مقابله با اضطراب به فرد کمک می شود.

ب – روش های مقابله ای مفید از غیر مفید برای شخص آشکار می شود.

ج – روش های مقابله ای منظّم می شود.

د – در مراحل بعدی اگر شخص پیشرفت کند یادداشت ها تشویقی برای او می شود.

 

- تکنیک های دیگری را که می توان به عنوان تکنیک های فراشناختی از آن یاد کرد، به اعتقاد نویسنده این سطور تکنیک های روان کاوی و روان درمانی است که البته این موارد به مطالعات بیشتری نیاز دارد.

وظایف مشاور قبل از آن که اضطراب پدید آید :

امروزه بهترین روش ها، برای مبارزه با مشکلات، پیشگیری است که استفاده از آن آسان تر و ارزان تر و سریع تر است، لذا پیشنهاد می شود مشاورین برای پیشگیری از اضطراب امتحان، اقدامات زیر را به صورت جلسات سخنرانی، نوشتن مقالات، مشاوره های گروهی، مشاوره های خانوادگی، تهیه برو شورها انجام داده تا از مشکلات اضطراب امتحان جلوگیری شود.

راه های پیشگیری از اضطراب امتحان :

 

برای این کار گروه های مختلفی باید وظایفی را انجام دهند تا برای دانش آموزان چنین مشکلاتی پدید نیاید که عبارتند از:

1- نقش خانواده ها :

ایجاد جو عاطفی مناسب، ایجاد محیط مطالعاتی مناسب، برنامه استراحت کافی، تهیه غذای مناسب، کاهش وظایف خانگی، کاهش تفریحات، حذف توقعات بی جا، حمایت از دانش آموز، حذف سرزنش، تعادل در آرمان گرایی و کمال گرایی، حذف رفتارهای وسواسی خانوادگی.

2 – نقش مدرسه :

اعلام برنامه امتحانی چند هفته قبل، قرار داد ن فاصله مناسب بین دو امتحان، عدم تغییر برنامه بعد از اعلام آن  عدم اجرای امتحان با دقت کم، در نظر گرفتن محیط مناسب برای امتحان ، حذف عوامل مزاحم در جلسه امتحان، مراقبت صحیح در جلسه امتحان، عدم برخورد شدید با دانش آموزان خاطی در جلسه امتحان، عدم گفتگو با دانش آموزان، ارائه سوالات به صورت ماشین نویسی شده یا خط خوش.

3- نقش معلمین:

اهمیت این سخن که امتحان مکان انتقام نیست، نترساندن دانش آموزان از امتحان، اطمینان دانش آموزان به انتخاب سوالات از کتاب درسی، اجرای امتحانات مستمر قبل از امتحان پایانی، عدم سختگیری های بیش از حد، اجرای اصول صحیح سوال نویسی.

4- نقش دانش آموزان:

مطالعه مداوم دروس، برنامه ریزی درسی و اجرای آن، تمرکز در هنگام مطالعه،اجرای اصول صحیح مطالعه، خواندن درس در طول سال و مرور آن در شب امتحان، استراحت کافی در شب های امتحان، پرهیز از منفی گرایی، ایجاد آرامش شخصی در جلسه امتحان، اجرای اصول صحیح پاسخ گویی به سۆالات امتحانی.

5 – نقش برنامه ریزان:

تربیت معلمین آموزش دیده، تهیه خزانه سوالات، همایش های طرح سوال، انتخاب مسئولین و مراقبین و مصححین خوب و با انصاف و کاردان برای اجرای امتحانات.

شرایط درس خواندن

به کارگیری شرایط مطالعه یعنی بهره وری بیشتر از مطالعه:

شرایط مطالعه، یعنی با دانستن، به کارگیری و یا فراهم نمودن آنها، می توان مطالعه ای مفیدتر با بازدهی بالاتر داشت و در واقع این شرایط به شما می آموزند که قبل از شروع مطالعه چه اصولی را به کار گیرید، در حین مطالعه چه مواردی را فراهم سازید و چگونه به اهداف مطالعاتی خود برسید و با دانستن آنها می توانید با آگاهی بیشتری درس خواندن را آغاز کنید و مطالعه ای فعالتر داشته باشید:

1 - آغاز درست:

برای موفقیت در مطالعه، باید درست آغازکنید.

  2- برنامه ریزی:

یکی از عوامل اصلی موفقیت، داشتن برنامه منظم است .

 3- نظم و ترتیب:

اساس هر سازمانی به نظم آن بستگی دارد.

 4-حفظ آرامش:

آرامش ضمیر ناخود آگاه را پویا و فعال میکند.

 5- استفاده صحیح از وقت:

بنیامین فرانکلین، ((آیا زندگی را دوست دارید؟ پس وقت را تلف نکنید زیرا زندگی از وقت تشکیل شده است.))

 6- سلامتی و تندرستی:

عقل سالم در بدن سالم است.

 7- تغذیه مناسب:

تغذیه صحیح نقش مهمی در سلامتی دارد.

  8– ورزش:

ورزش کلید عمر طولانی است.

  9-خواب کافی:

خواب فراگیری و حافظه را تقویت می کند.

 10 –درک مطلب:

آنچه در حافظه بلند مدت باقی می ماند، یعنی همان مطالب و محتوای دروس.